ماه رمضان

رمضان یک مناسبت مذهبی است که در نهمین ماه قمری، ماه رمضان، رخ می‌دهد. مسلمانان معتقدند قرآن در این ماه بر پیامبر اسلام نازل شده‌است. در قرآن، مستقیماً به کسانی که ایمان آورده‌اند دستور داده شده که در این ماه روزه بگیرند.

خاستگاه رمضان

واژهٔ رمضان

رمضان مشتق از «رَمَض» به معنای شدّت حرارت، و حرارت سنگ، بر اثر شدّت حرارت خورشید آمده‌است. همچنین گفته شده که از «حرّ» گرفته شده که به معنای برگشت از بادیه به شهر می‌باشد. بنابر این وقتی گفته می‌شود، ارْتِمَاضاً [رمض‏] من الحزن؛ یعنی باطن آن مرد از غم و اندوه سوخت، یا وقتی گفته می‌شود، ارْتِمَاضاً [رمض‏] لِفُلان؛ یعنی برای فلانی اندوهگین شد، و همچنین وقتی گفته می‌شود، ارْتِمَاضاً [رمضتْ کبدُهُ؛ یعنی کبد او تباه شد؛ مثل این که گونه‌ای بیماری آن را می‌سوزاند.

بزرگی رمضان

این ماه به عنوان خجسته‌ترین و بهترین ماه در اسلام شناخته می‌شود. از این ماه به عنوان ماه میهمانی خدا نیز نامبرده می‌شود.

شب قدر ۱۹ و ۲۱ و ۲۳ ماه رمضان سه شب از شبهای ماه رمضان که از نظر مسلمانان مهمترین شب سال می‌باشد، یکی از سوره‌های قرآن بنام سوره قدر به توصیف این شب پرداخته‌است ولی در قرآن به‌طور صریح به شماره شب آن در ماه رمضان اشاره نشده‌است.

در شب ۱۹ این ماه امیرالمومنین ، علی(ع) ، امام اول شیعیان به دست یکی از خوارج یعنی ابن ملجم مرادی زخمی شدند و بعد از سه شب در ۲۳ رمضان به شهادت رسیدند.

اعمال ماه رمضان

روزه

مهمترین پرهیز این ماه روزه داری، است. روزه داران از اذان صبح تا اذان مغرب از خوردن و آشامیدن خودداری می‌کنند البته لزومی ندارد افراد بیمار روزه بگیرند. برخی اعمال روزه داری در قرآن طی آیه‌های ۱۸۳ الی ۱۸۸ سوره بقره اشاره شده‌است.

تلاوت قرآن

مسلمانان معتقدند که در این ماه سزاواراست، قرآن را بخوانند.

روایت اول: در کتاب بحارالانوار از جعفرصادق و او از پیامبر اسلام روایت کرده‌است که گفته‌است: «ماه رمضان ماه خدای عزوجل می‌باشد، و آن ماهی است که خداوند کارهای نیک را در آن دو چندان کند و بدی‌ها را در آن محو سازد، ماه برکت، و ماه انابه و بازگشت، و ماه توبه و ماه آمرزش و ماه آزادی از آتش دوزخ، و کامیاب شدن به بهشت است. هان که در این ماه از هر حرامی خودداری کنید، و تلاوت قرآن را زیاد کنید؛ و حاجات خود را بخواهید، و به یاد پروردگارتان سرگرم باشید، و ماه رمضان نزد شما نباید همانند ماه‌های دیگر باشد، چرا که برای این ماه در پیشگاه خداوند حرمت و برتری بر دیگر ماه‌ها است، و نباید در ماه رمضان روز روزه شما مانند روز غیر روزه شما باشد.»

روایت دوم: و از امام هشتم شیعیان روایت کرده که گفته‌است: «نیکی‌ها در ماه رمضان پذیرفته، و بدیها در آن آمرزیده‌است، کسی که در ماه رمضان آیه‌ای از کتاب خداوند بخواند همانند کسی است که در ماه‌های دیگر قرآن را ختم کرده و کسی که در این ماه در روی برادر ایمانی خود بخندد (و او را خوشحال کند) در روز قیامت او را دیدار نکند جز آنکه در روی او بخندد (و او را خوشحال کند) و به بهشت مژده‌اش دهد، و کسی که در این ماه به مؤمنی کمک می‌کند، خدای تعالی در هنگام عبور بر صراط کمکش کند در آن روزی که گام‌ها بلغزد، و کسی که خشمش را در این ماه نگهدارد خداوند خشمش را در روز قیامت از او بازدارد؛ و کسی که درمانده اندوهگینی را دستگیری و نجات دهد، خداوند در روز قیامت او را از هراس بزرگ آن روز در امان دارد، و کسی که ستمدیده‌ای را در این ماه یاری کند، خدایش در دنیا بر دشمنانش یاری دهد، و در روز قیامت نیز هنگام حساب و در کنار میزان یاریش کند. ماه رمضان ماه برکت، ماه رحمت، ماه مغفرت، ماه توبه و ماه انابه و بازگشت به درگاه الهی است، کسی که در ماه رمضان آمرزیده نشود در چه ماهی می‌خواهد آمرزیده شود؟ از خدا بخواهید در این ماه روزه‌تان را بپذیرد، و آخرین سال عمر شما قرار ندهد، و توفیق اطاعت خود را به شما دهد، و از نافرمانیش شما را نگهدارد، که براستی خداوند بهترین کسی است که از او درخواست کنند.»

روایت سوم: شیخ صدوق در کتاب معانی الاخبار و آمالی به سندش از جعفر صادق روایت کرده که گفته‌است: «هر چیزی را بهاری است و بهار قرآن ماه رمضان است .»

روایت چهارم: و از مجالس شیخ از جعفر صادق روایت شده که گفته‌است: «براستی که در کتاب خدا ماه‌ها نزد خدا دوازده ماه است. روزی که خداوند آسمانها و زمین را آفرید، پس نور و روشنی ماه‌ها ماه رمضان است، و قلب ماه رمضان شب قدر است، و قرآن در شب اول ماه رمضان نازل گشته، پس با قرآن از این ماه استقبال کن .»

رمضان در قرآن

سوره بقره آیه ۱۸۵: ماه رمضان، ماهی است که قرآن در آن نازل شده‌است. (قرآن کتابی است که) هدایتگر مردم همراه با دلائل روشنِ هدایت و وسیله تشخیص حق از باطل است، پس هر کس از شما که این ماه را دریابد، باید روزه بگیرد؛ و آنکس که بیمار یا در سفر باشد، روزهای دیگری را به همان تعداد روزه بگیرد. خداوند برای شما آسانی می‌خواهد و برای شما دشواری نمی‌خواهد (این قضای روزه) برای آن است که شماره مقرر روزها را تکمیل کنید و خدا را بر اینکه شما را هدایت کرده، به بزرگی یاد کنید، باشد که شکرگزار گردید.

رمضان در احادیث

ماه رمضان، ماه خداست و آن ماهی است که خداوند در آن حسنات را می‌افزاید و گناهان را پاک می‌کند و آن ماه برکت است.

هر کس یک روز ماه رمضان را (بدون عذر)، بخورد – روح ایمان از او جدا می‌شود

رمضان ماه خدا و شعبان ماه رسول خدا و رجب ماه من است.

رمضان ماهی است که ابتدایش رحمت است و میانه اش مغفرت و پایانش آزادی از آتش جهنم.

درهای آسمان در اولین شب ماه رمضان گشوده می‌شود و تا آخرین شب آن بسته نخواهد شد.

اگر بنده «خدا» می‌دانست که در ماه رمضان چیست «چه برکتی وجود دارد» دوست می‌داشت که تمام سال، رمضان باشد.

هرچیز بهاری دارد و بهار قرآن ماه رمضان است.

رویدادهای اسلامی در این ماه

بنا بر اعتقاد مسلمانان، رویدادهای زیر درین ماه رخ داده‌اند.

• نزول قرآن
• ولادت حسن مجتبی
• شهادت علی ابن ابی طالب
• لیالی قدر